
Beschaving, inkt op papier, Barbara Jansma 2012
Beschaving, inkt op papier, Barbara Jansma 2012
De Erekannunik
Geduld, respect en saamhorigheid
Serveersuggestie
Mevr. van der Pol
Icoon
Uit nutteloze noodzaak
laten we eerlijk zijn
als beest zijn we totaal mislukt
ik zie mij daar nog staan
op een savanne zonder uitvlucht
in het volle licht der dieren
een mond vol tanden
heel modern, heel gênant
vandaag
regerend met draadloze hand
in een land gebouwd onder water
met mensenrechten, koffieapparaten
en de natuur in mooie reservaten
voel ik nog steeds diezelfde angst
niets is veranderd
weids en eindeloos gaapt de savanne
welkom in mijn hoofd
het is een doos vol zwarte gaten
alles wat een mens verzint
zuigt zich erin: zeppelins, vakanties
zelfhaat, witte fosfor, dildo’s, anorexia
dubbelvla, dwangneuroses, shalali shalala
of de lol om een gemarteld paard
ook de dingen die niemand wil verzinnen
zitten erin: gewoon, voor de heb
ik draag een hoofd als een handicap
zwellend, kolkend, almaar zwellend
altijd vloed, nooit nog eb
geen vijand bleef er voor mij over
leeuw, griep, pest, slang
zelfs de dood slaapt aan een leiband
maar diep van binnen
in mijn grote grabbelton
daar vond ik er nog één
splinternieuw, zelfverzonnen
scharrelt een vijand
op de bodem van mijn vrije tijd
zinloos in de rondte
ik noem hem: Eeuwigheid
louter de gelegenheid
erover na te denken
volstond om hem te scheppen
gevangen zit ik als een rat
in mijn hobby, dag en nacht
en ik ben bang
ik was van plan een heldenstuk te schrijven
over het belang van kunst
haar grote nut maar mijn blad zweeg indrukwekkend
en alle muzen weken
de waarheid is
zij heeft geen nut
kunst is maar een bijproduct
zij is niet nodig om te kunnen
eten, neuken, ademen
maar één ding kan ze
zij kan vechten waar ik vlucht
zij kan, met haar ene giftand
zij het voor een kort moment
mij redden van de eeuwigheid
en dit verlammend gat verlammen
bij een vijand zonder handvat
helpt alleen het nutteloze
dan helpt kerven in een bot
stieren schetsen in een grot
dan helpt de nachtwacht
en het zingen bij een dode
uit nutteloze noodzaak
schiep kunst de mens
en als ik verstijf op mijn savanne
van bedreigend vrije tijd
als ik mijzelf vervloek
om dit uitzicht zonder eind
als mijn kop breekt van het licht
dan huil ik niet, dan schreeuw ik niet
ik hang mijzelf niet op
maar pak een pen
en schrijf u dit gedicht
Dichter des Vaderlands,
Ramsey Nasr
Piëta
spijker op de kop, zulke mensen zijn zeldzaam en olie in de machinerie
Ik dacht eerst: een hoofdekijn op hoge hakken, maar dat is toch wel
een aanvankelijk visueel misverstand mijnerzijds.
Mijn volgende associatie zal je meer bevallen. Ik meende namelijk
haar te kennen en viste even op wikipedia: Nefertiti natuurlijk.
Haar naam betekent zoiets als: de mooie vrouw is gekomen.
Zie onder andere: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Nefertiti_Standing-striding_Berlin.jpg/210px-Nefertiti_Standing-striding_Berlin.jpg
Mooi Abel! Zeer bevallend. Al is mijn eigen associatie, sterker nog, de inspiratie, een stuk minder deftig. Ik zwijg beschaafd en beleefd…
Het is geen raadspelletje natuurlijk, maar dit bijzonder fraaie portret doet mij denken aan Ellen Vogel.
Deze prent doet mij denken aan een spotprent over zedelijkheid in een oud boek over het gereformeerde leven in Nederland, Parade der Mannenbroeders, van Ben van Kaam. Ik moet het nog ergens hebben maar kan het zo gauw niet vinden. Moet nu afsluiten omdat de straf van de Heer boven mijn hoofd hangt; een plotselinge hevige donderslag…
Letterzetter, ik zie wat je bedoelt.
Dwarsbongel, is het deze? Leuke associatie!

Inderdaad, die is het! Heeft destijds blijkbaar indruk op me gemaakt vanwege de absurditeit gekoppeld aan het sfeertje van toen in die kringen, waaruit ik toen als jongvolwassene voortkwam, en met groeiende interesse dat boek las. En vervolgens Tegels Lichten, van Henk Hofland.
Dank je voor het terugvinden!
… is :
een laagje vernis
Knappe tekening.
;-)
Dwarsbongel, graag gedaan, en dat boek van Hofland ken ik niet, maar ik ben ook nooit ontsnapt aan reformatoria.
DagenDauw, geloof er niks van, van dat dunne laagje. Zodra de diepste en ‘primitiefste’ drijfveren een onderdeel zijn van samenleven gaat beschaving net zo diep. Het is maar wat je er zelf mee wilt, denk ik dan. De vraag is derhalve, is bewustzijn beschaafder dan wat er onder zit? En kijk je naar een mooi mens met je bewustzijn of met wat er onder zit? Daar gaat dit over. En ik denk dat de waarheid weer eens allerheerlijkst in het midden ligt…
Ik had het graag anders gezien, maar de diepste drijfveren van een mens zijn nog steeds de basisbehoeften. En die zullen in essentie nooit deel uitmaken van “samenleven” gezien ze slechts individueel kunnen worden bevredigd.
Ik geloof het niet. Die basisbehoeften maken deel uit van een veel ingewikkelder stelsel van behoeften. Op het moment dat je die loskoppelt zeg je dat de mens pas mens is in het hoofd, en alles daaronder uitgepoetst kan. Niet alleen dat, basisbehoeften zijn niet persé op het eigen lijf betrokken. Basisbehoeften gaan verder, zijn verweven met secundaire en tertiaire behoeften. In mijn zicht zijn die niet los te zien.
Op het moment dat je iemand een wortel aanbiedt kan dat een behoefte zijn, met grotere gevolgen dan dat je hem zelf opvreet. Als ik deze tekening maak met de neiging mezelf of mensen te wijzen op de schoonheid van het samengaan van allerlei aspecten, is dat een behoefte, basis of niet, en het voordeel is twijfelachtig, maar blijkbaar toch de moeite van het proberen waard. Gaat niet over directe fysieke bevrediging, want dan ben ik sneller klaar als ik nu een ijsje opeet.
Iedereen weegt ieder moment van de dag af, wat belangrijk is en hoe dat te begrijpen.
Hoe private zaken zich verhouden tot iets dat net even verder gaat. Dat is ingewikkeld en dat blijft ingewikkeld, want we zitten gelaagd in elkaar. Veel meer dan dit wil ik er niet over zeggen, behalve dat ik dit heel echt en erg van binnen zo voel, en dat hier een taboe aanzit omdat veel mensen allang een onderscheid hebben aangebracht van wat moreel aanvaardbaar is en wat niet, en zichzelf slecht kennen met alles er op en er aan.
De diepste drijfveren blijven hoe dan ook deel uitmaken van ieder van ons en onbevredigde basisbehoeften kunnen er de aanleiding toe zijn dat beschaafde omgangsvormen in een wip van tafel worden geveegd. In die zin klopt natuurlijk wat jij schrijft ook. Dat, wanneer mensen een gemeenschap vormen, zij in functie denken van het welzijn van de groep en ook beschaafde omgangsvormen in de praktijk willen en zullen handhaven om dat gemeenschappelijk welzijn na te streven. En gelukkig maar. Echter zodra de noden van het individu botsen met die van de groep, vrees ik dat beschaving heel snel weer kan verdwijnen.
Ik geef toe dat het ingewikkelder is dan die vier woorden waarin ik het heb gegoten, maar ik schreef die dan ook eerder als een woordspelletje, niet om er een discussie mee uit te lokken… Want zoals jij het formuleert zou ik het voor mezelf ook het liefst geloven. Alleen speelt het zich af in de beste der werelden.
Wanneer de diepste drijfveer “het individuele overleven” wordt, speelt het welzijn van de groep niet meer mee, verandert het “willen” in uitsluitend nog “kunnen” en is er van beschaving bij velen nauwelijks meer iets te merken. Kijk maar wat er bij (natuur)rampen effectief in het getroffen gebied zoal met mensen gebeurt.
In die zin beschouw ik beschaving dus als dat ‘laagje vernis’ waarover ik het had. Het is een mooi gegeven, maar er is eigenlijk niet zo bijster veel nodig om het te vernietigen… Een ernstige hongersnood of gebrek aan drinkbaar water bijvoorbeeld alleen al, kan volstaan om ons weer tot ‘wilde dieren’ te laten verworden ongeacht in welke beschaving we momenteel ook leven…
En Barbara, ik was helemaal niet uit op een woordenwisseling met jou hoor, vandaar dat ik hier toch nog even mijn uitlating van daarnet wou verduidelijken gezien jij er blijkbaar toch ook een tijdje mee bezig bent geweest.
Misschien heb ik bij deze mijn standpunt toch iets begrijpelijker voor je gemaakt?
warme groet van Dauw
Dank je wel, Dauw. Er is nog veel over te zeggen, maar ik begrijp wat je bedoelt.
Groet terug!
Dag en Dauw refereert aan de Pirame van Maslov. Barbara Jansma aan wat daaronder is verstopt.
Hoi King Billy. Ik hou niet van die pyramide, beetje teveel hierarchisch, het goede als zeldzaamheid bovenaan als summum van evolutie en beschaving en schepping en ambitie. En ik geloof het niet. Kan er iets verstopt zitten onder een ding dat ik niet erken?